Oleh : Nugraha D.
(buku : Ngamumule Basa Sunda)
| Kasar | Lemes | Lemes | Basa |
| (antar teman) | (untuk sendiri) | (untuk yang dihormati) | Indonesia |
| abus / asup | lebet | lebet | masuk |
| acan, encan | teu acan | teu acan | belum |
| adi | adi | rai, rayi | adik |
| adi beuteung | adi beuteung | rai (lambut) | ipar |
| adu, ngadu | ngadu | ngaben | mengadu |
| ais, ngais | ais | ngemban | menggendong |
| ajang, jang | kanggo/pikeun | haturan | untuk |
| ajar, ngajar | ngajar | ngawulang,ngawuruk | mengajar |
| aji, ngaji | ngaji | ngaos | mengaji |
| akang | akang | engkang, raka | kakak |
| aki | pun aki | eyang | kakek |
| aku, ngaku | ngangken | ngangken | mengakui |
| ali | ali/cingcin | lelepan | cincin |
| almarhum | almarhum | almarhum | almarhum |
| alo | pun alo | kapiputra | keponakan |
| alus | sae | sae | bagus |
| ambeh, supaya | supaya | supados | supaya |
| ambek | ambek | bendu, wera | marah |
| ambeu, ngambeu | ngangseu | ngambung | mencium |
| amit, pamitan | permios | permios | pamit, permisi |
| ampihan,diampihan | disimpen | disimpen | disimpan |
| amprok | tepang | tepang | bertemu |
| anak | anak | putra | anak |
| angen, hate | angen, hate | manah | hati, perasaan |
| anggel | anggel | bantal | bantal |
| anggeus | parantos | parantos | sudah |
| antara | antawis | antawis | antara |
| anteur,nganteur | nganteur | jajap | mengantar |
| anti, nganti | ngantos | ngantos | menunggu |
| anyaran | nembean | nembean | baru |
| arek | bade | bade | mau |
| arep,ngarep-ngarep | ngajeng-ngajeng | ngajeng-ngajeng | menunggu |
| ari | dupi | dupi | kalau |
| asa, rarasaan | raraosan | raraosan | perasaan |
| asah,asuh | ngatik | ngatik | mengasuh |
| asal | kawit | kawit | asal |
| aso, ngaso | ngaso | leleson | istirahat |
| astana | pasarean | pajaratan | kuburan |
| atawa | atanapi | atanapi | atau |
| ati-ati, kade | atos-atos | atos-atos | hati-hati |
| atoh, bungah | bingah | bingah | gembira |
| awak | awak | salira | badan |
| awewe | awewe | istri | perempuan |
| babarengan | sasarengan | sasarengan | bersama-sama |
| babari | gampil | gampil | mudah |
| babatang | mayit | layon | mayat |
| baca, maca | maca | maos | membaca |
| badami | badanten | badanten | musyawarah |
| badan | badan | salira | tubuh/badan |
| badega | badega | rencang | pembantu |
| bae,keun bae | sawios,teu sawios | sawios,teu sawios | biar, biar saja |
| baganti | bagentos | bagentos | berganti |
| bagea | haturan | haturan | silakan |
| bageur | bageur | sae manah | baik |
| bagilir | bagentos | bagentos | bergilir |
| baju | baju | raksukan | pakaian |
| bakti | baktos | baktos | berbakti |
| balanja, beuli | meser,peser | baranggaleuh | belanja |
| balur | balur | lulur | lulur |
| bangga, hese | sesah | sesah | berat,sulit |
| bangun, siga | bangun | sapertos | seperti |
| bantu, babantu | babantu | ngiring damel | membantu |
| bapa | pun bapa | tuang rama | bapak/rama |
| baraya,dulur | saderek | wargi | saudara |
| barempug | badami | badamen | berembuk |
| bareng, reujeung | sareng | sasarengan | bersama-sama |
| bareto | kapengker/kapungkur | kapengker/kapungkur | dahulu |
| basa,waktu | nalika, waktos | nalika | waktu |
| batin | hate | galih | batin/rohani |
| batuk | batuk | gohgoy | batuk |
| batur,babaturan | rerencangan | rerencangan | teman |
| bawa | bantun | candak | membawa |
| beak | seep | seep | habis |
| bebeja | sasaur | nguningaan | memberitahu |
| beda | benten | benten | berbeda |
| begang | kuru | langsit, alit | kurus |
| beja | wartos | wartos | berita |
| bendo | bendo | udeng | bendo |
| bener, enya | leres | leres | benar,iya |
| bengek, mengi | asma | ampeg | asma |
| bere, mere | masihan | maparin,ngahaturanan | memberi |
| berekah | pangesto/pangestu | damang,wilujeng | sehat,baik |
| besan | besan | warang | besan |
| beubeur | beubeur | beulitan,sabuk | ikat pinggang |
| beuheung | beuheung | tenggek | leher |
| beuki | sedep | seneng | suka/senang |
| beuki,tambah | tambah,wuwuh | tambih,wuwuh | tambah |
| beulah | palih | palih | sebelah |
| beuli,meuli | meser | ngageleuh | membeli |
| beunang | kenging | kenging | dapat |
| beungeut | beungeut | pameunteu, raray | muka/wajah |
| beurang | siang | siang | siang |
| beurat | abot | abot | berat |
| beuteung | padaharan | patuangan,lambut | perut |
| bibi | pun bibi | tuang ibu | bibi |
| bijil | bijil, lahir | medal | keluar |
| bikeun,mikeun | nyanggakeun | maparinkeun | memberikan |
| bilang, milang | ngetang | ngetang | menghitung |
| bingung | bingung | ewed | bingung |
| birit | birit,bujur | imbit,ibit | pantat |
| bisa | tiasa | tiasa | bisa/dapat |
| bisi | bilih | bilih | kalau-kalau |
| bisul | bisul | gambuh | bisul |
| bitis | bitis | wentis | betis |
| biwir | biwir | lambey | bibir |
| boa | tiasa jadi | tiasa janten | bisa jadi |
| boga | gaduh | kagungan | kepunyaan |
| boro, moro | moro | bubujeg | memburu |
| boro-boro | bujeng-bujeng | bujeng-bujeng | jangankan |
| borok | borok | koreng | koreng(luka) |
| budak | budak | murangkalih | anak-anak |
| bujal | udel | udel | pusar/udel |
| bujang | bujang | rencang | pembantu |
| bujur | bujur | imbit | pantat |
| bukti | buktos | buktos | bukti |
| bulan | sasih | sasih | bulan |
| bungah | bingah | bingah | bahagia |
| burit | sonten | sonten | sore (hari) |
| butuh | perlu | peryogi | perlu |
| buuk | buuk | rambut | rambut |
| cabak,nyabak | nyabak | nyepeng | memegang |
| cabok | cabok | nibanan | tampar |
| cacangkir,cangkir | cacangkir,cangkir | tengkepan | cangkir |
| cacawis | sasayogi | sasayogian | persediaan |
| cageur | pangesto/pangestu | damang | sembuh,sehat |
| calana | calana | lancingan | celana |
| candung | candung | wayuh | dimadu |
| caneut,nyaneut | nyaneut | ngaleueut | minum |
| cangkeng | cangkeng | angkeng | pinggang |
| cara | sapertos | sapertos | seperti |
| caram,nyarek | nyarek | ngawagel | melarang |
| carang,langka | awis-awis | awis-awis | jarang |
| carecet | saputangan | salempai | saputangan |
| carek,nyarekan | nyarekan | nyeuseulan | marah |
| carita,nyarita,ngomong | nyanggem | nyarios | bicara,berbicara |
| cawis | sasayogi | sasayogian | penyiapan |
| cecewok | obeh,ombeh | obeh,ombeh | cebok |
| cekel, nyekel | nyekel | nyepeng | memegang |
| celuk, gero | nyaur | ngagentraan | memanggil |
| celuk, nyeluk | nyauran | ngagentraan | memanggil |
| cenah | cenah | saurna | katanya |
| ceuk, omong | sanggem | saurna | katanya |
| ceuli | ceuli | cepil | telinga |
| ceurik | ceurik | nangis | menangis |
| cici,nyician | nyician | mairan | menuang |
| cicing | matuh | calik, linggih | diam/duduk,tinggal |
| ciduh | ciduh | ludah | ludah |
| cik,cing | cobi | cobi | coba |
| cikal | cikal | putra,pangageungna | anak sulung |
| ciling,pacilingan | kakus | jamban | kamar kecil, WC |
| ciri | tanda | tawis | ciri/tanda |
| cium/nyium | nyium | ngambung | mencium |
| coba, nyoba | nyobi | nyobi | mencoba |
| cokot,nyokot | ngabantun | nyandak | mengambil |
| cukup,mahi | cekap | cekap | cukup |
| cukur,dicukur | dicukur | diparas | potong rambut |
| cumpon,nyumponan | nyumponan | nyaosan,nyekapan | memenuhi,mencukupi |
| cunduk, datang | dongkap,dugi | sumping, rawuh | datang, tiba |
| daek | purun,hoyong | kersa | mau |
| dagang | dagang | icalan | dagang,berniaga |
| dago | antos | antos | tunggu |
| dahar | neda | tuang | makan |
| dahuan | dahuan | raka,dahuan | ipar |
| dangdan | dangdan | dangdos | berdandan |
| dapur | dapur | pawon | dapur |
| datang | dongkap | sumping | datang, tiba |
| datang (ka) | dugi | dugi | datang ke |
| denge | kuping | dangu | dengar |
| dengekeun | kupingkeun | dangukeun | dengarkan |
| deseh, kadeseh | kawon | kawon | kalah |
| deukeut | caket | caket | dekat |
| (nga)deuleu | ningal | ningali | melihat |
| deungeun sangu | rencang sangu | rencang sangu | lauk pauk |
| deungeun-deungeun | nu sanes, sanes wargi | nu sanes, sanes wargi | orang lain |
| didik,ngadidik | ngatik | miwuruk,mitutur,miwejang | mengajar |
| diri | diri | salira | diri |
| diuk | diuk | calik, linggih | duduk |
| dompet | dompet | loket | dompet |
| dudukuy | dudukuy | langgukan | topi |
| duga,kaduga | kaduga | kiat | kuat |
| duit | artos | artos | uang |
| dumeh,lantaran | jalaran | ku margi | karena, lantaran |
| eleh | kawon | kawon | kalah |
| eling,inget | emut | emut | ingat |
| emboh,tambah | tambih | tambih | tambah |
| embung | narah,alim | teu kersa | enggan, tidak mau |
| emet, saemet | saeutik | sakedik | sedikit |
| endeng,saendeng-endeng | salamina | sapapaosna | selamanya |
| endong,ngendong | ngendong | ngawengi | menginap |
| enggeus | parantos | parantos | sudah |
| enggon | pamondokan | pangkuleman | tempat tidur, kamar |
| enya | leres,yaktos | leres,yaktos | betul |
| era | isin | lingsem | malu |
| estu, ngestukeun | ngestokeun | ngestokeun | merestui |
| estu,yakti | yaktos | yaktos | yakin |
| eukeur | nuju | nuju | sedang, lagi |
| eungap | sesek | sesek | sesak (napas) |
| eunteung | kaca | laca | cermin |
| eureun | eureun | liren | berhenti |
| eusi,ngeusian | ngalebetan | ngalebetan | mengisi |
| euweuh | teu aya | teu aya | tidak ada |
| gado | gado | angkeut | dagu |
| gampang | gampil | gampil | mudah |
| gancang | enggal | enggal | cepat |
| gandek | rencang | rencang | pembantu |
| gandeng | gandeng | baribin | berisik |
| ganti | gentos | gentos | (meng)ganti |
| gardeng | gardeng | lalangse | gorden |
| gawe | damel | damel | kerja |
| gede (barang) | ageung | ageung | besar |
| gegel | gegel | landep | gigit |
| genah | raos | raos | nyaman |
| gentak,geuwat | enggal | enggal | cepat |
| gering | udur | teu damang | sakit |
| gering payah | udur parna | teu damang wales | sakit keras |
| geroan | geroan | gentraan | panggil(an) |
| getol | getol | kersaan | rajin, giat |
| geuning | geuning | ngemutan | mengingatkan |
| geuningkeun | geuningkeun | gugahkeun | bangunkan |
| geulang | geulang | pinggel | gelang |
| geura,heg,peg,jig,jug,kop,sok | geura, mangga | mangga | silakan |
| geuwat,buru | enggal | enggal | segera,cepat |
| gigir | gigir | gedeng | pinggir, sisi |
| gilir,bagilir | bagilir | bagentos | bergantian |
| gimir | gimir,inggis | rentag manah | takut, khawatir |
| gobang | gobang | sungkelang | golok panjang |
| goda,gogoda,cocoba | cocoba | cocobi | cobaan |
| goreng | awon,teu sae | awon | jelek |
| gugu,ngagugu | nurut | tumut | menurut |
| guguling | guguling | pependek | guling |
| gura-giru | gura-giru | enggal-enggalan | cepat-cepat |
| haben | haben | teras-terasan | terus-terusan |
| hade | sae | sae | bagus |
| hadir,ngahadiran | nungkulan | ngaluuhan | menghadiri |
| hakan, dahar | teda | tuang | makan |
| hal | perkawis | perkawis | perihal, hal |
| halangan | wagelan/pamengan | wagelan | halangan |
| halis | halis | kening | alis |
| halok, helok | heran | himeng | aneh |
| hampura, maap | hapunten | hapunten | mohon maaf |
| hancengan | hancengan | haturan | untuk, bagi |
| hareup | hareup | payun | depan |
| harga | pangaos,hargi | pangaos | harga |
| harti,ngarti | ngartos | ngartos | mengerti |
| hate | hate | manah | hati (rasa) |
| hawatir,karunya,hariwang | hawatos | hawatos | khawatir |
| hayang | hoyong | palay | ingin, mau |
| hayu | mangga | mangga | boleh,mau,ya,silahkan |
| hees | mondok | kulem | tidur |
| hese | sesah | sesah | susah |
| heuay | heuay | angop | nguap |
| heubeul,lawas,lila | lami | lami | lama |
| heueuh | sumuhun | sumuhun | iya |
| heug | mangga | mangga | silakan |
| (ti)heula | ti payun | ti payun | lebih dulu |
| hili,tukeur | liron | gentos | ganti, tukar |
| hirup | hirup | jumeneng | hidup |
| hitut | hitut | kabobosan | kentut |
| hudang | hudang,tanghi | gugah,tanghi | bangun, terjaga |
| huis | huis | silalatu | uban |
| hulu | sirah | mastaka | kepala |
| huntu | huntu | waos | gigi |
| hutang | paetangan | sambetan,sametan | utang |
| iang,miang | mios | jengkar | berangkat/pergi |
| iatna | atos-atos | atos-atos | hati-hati |
| iber,beja | wartos | wartos | berita |
| idin | idin | widi | ijin |
| igel | igel | ibing | tari |
| iket,totopong | iket | udeng | ikat kepala |
| ilik,ngilikan,nenjoan | ningalian | ningalian | melihat-lihat |
| imah | rorompok | bumi | rumah |
| impi | impi | impen | mimpi |
| imut | imut | mesem | senyum |
| incu | pun incu | tuang putu | cucu |
| indit | mios | jengkat/jengkar | pergi |
| indung | pun biang | tuang ibu | ibu |
| inggis,risi | inggis,risi | rempan | khawatir |
| injeum | tambut/nambut | tambut/nambut | pinjam |
| imum | imum | leueut | minum |
| irung | irung | pangambung | hidung |
| isang,ngisang | bebersih | ombeh,obeh | cebok |
| isuk,isukan | enjing | enjing | pagi/besok |
| iteuk | ieuk | tetekan | tongkat |
| itung | etang | etang | hitung |
| iwal,kajaba | kajaba | kajabi | hanya,kecuali |
| jaba/iwal | jabi | jabi | kecuali |
| jaga,engke | kapayun | kapayun | nanti |
| jaga,ngajaga | ngajaga | ngajagi | menjaga |
| jajal | cobi | cobi | coba |
| jalma,jelema | jalmi | jalmi | orang |
| jang,keur | jang,kanggo | haturan | untuk |
| jauh | tebih | tebih | jauh |
| jawab | walon | waler | jawab |
| jenat,geus paeh | marhum | marhum | almarhum |
| jero | lebet | lebet | dalam |
| jeueung | tingal | tingali | melihat |
| jeung | sareng | sareng | bersama |
| jiga,saperti | jiga | sapertos | seperti |
| jima | sapateon | sapatemon | bersetubuh |
| jual | ical | gingsirkeun | (di)jual |
| jugjug | bujeng | bujeng | (di)tuju |
| juru,ngajuru | ngalahirkeun | babar,ngowo | melahirkan |
| kabar,beja,warta | wartos | wartos | berita |
| kabeh | sadayana | sadayana | semua |
| kabeurangan | kasiangan | kasiangan | kesiangan |
| kabur,minggat | minggat | lolos | minggat |
| kacida,nataku,naker | kalintang | kalintang | terlalu/sangat |
| kaciri,katingali | kaciri | katawis | kelihatan |
| kadenge | kakuping | kadangu | terdengar |
| kajeun,keun bae | sawios | sawios | biar, tak apa-apa |
| kakara,karek,anyat | nembe | nembe | baru |
| kalenger,kapaehan | kalenger | kapidara | pingsan |
| kapalang, kagok | kapameng | kapameng | terlanjur |
| karembong | kekemben | kekemben | selendang |
| kari | kantun | kantun | tinggal |
| karunya | hawatos | hawatos, welas | kasihan |
| kasakit,nyeri | kasakit | kasawat | penyakit |
| katara,kaciri | katawis | katawis | terlihat |
| katuhu | katuhu | tengen | kanan |
| kawani | kawantun | kawantun | keberanian |
| kawas, seperti | sapertos | sapertos | seperti |
| kawin | nikah | jatukrami,rendengan | (me)nikah |
| kejo | sangu | sangu | nasi |
| kekemu | kekemu | kekemes,gugurah | kumur-kumur |
| kelek | kelek | deje/ingkab | ketiak |
| kembang | ngembang,nadran | nyekar | ziarah |
| kede | kenca | kiwa | kiri |
| keris | keris | duhung | keris |
| kesang | karinget | karinget | keringat |
| keur,pikeun | kanggo | haturan | buat/untuk |
| keur,eukeur | nuju | nuju | sedang (lagi) |
| kiih | kahampangan | kahampangan | kencing |
| kira, sangka | kinten | kinten | kira |
| kirim | kintun | kintun | kirim |
| kucap,kucapkeun | kacaritakeun | kacarioskeun | diriwayatkan |
| kolot (jelema) | kolot | sepuh | orang tua |
| komo | sumawona | sumawonten | apalagi |
| kongkorong | kangkalung | kangkalung | kalung |
| kop,pek | mangga | mangga | silakan |
| kuat | kiat | kiat | kuat |
| kudu | kedah | kedah | harus |
| kuku | kuku | tanggay | kuku |
| kumbah | kumbah | wasuh | cuci |
| kumis | kumis | rumbah | kumis |
| kumpul | kempel | kempel | kumpul |
| kungsi | kantos | kantos | pernah |
| kurabu,giwang | kurabu | sumber | giwang |
| kurang | kirang | kirang | kurang |
| kuren,kurenan | rimbitan | rimbitan | berkeluarga |
| kuring,sim kuring | abdi | sim kuring | saya |
| kuru | kuru | langsit | kurus |
| kutu (jelema) | kutu | puntang (utang) | kutu |
| labuh | labuh | geubis | jatuh |
| lahun | lahun | pangkon | pangku |
| lain | sanes | sanes | bukan |
| laju, terus | lajeng, terus | lajeng | terus |
| laku,payu,laris | pajeng | pajeng | laku |
| lalajo | ningal | ningali, nongton | melihat |
| lalaki | lalaki | pameget | laki-laki |
| lamun | upami | upami | kalau |
| lanceuk | pun lanceuk | tuang raka | kakak |
| langka | awis | awis, arang | jarang |
| lantaran, sabab | jalaran, sabab | margi | sebab |
| lapar | lapar | palay tuang | lapar |
| (ka)liwat | kalangkung | kalangkung | terlewat(i) |
| laun,laun-laun | lami-lami | lami-lami | lama-lama |
| lebah,palebah | leresan | leresan | sebelah |
| leho | leho | umel/umbel | ingus |
| lembur | lembur | pakuwon | desa |
| lengoh | lengoh | teu nyandak nanaon | tidak membawa apa-apa |
| letah | letah | ilat | lidah |
| letak,diletak | diletak | diletak | dijilat |
| leumpang | leumpang | angkat | jalan kaki/berangkat |
| lengeun | leungeun | panangan | tangan |
| leungit | ical | icalan | hilang |
| leutik | leutik | alit | kecil |
| leutik (jelema) | alit | alit, leutik | kecil/kurus |
| leuwih | langkung | langkung | lebih |
| lieur | lieur | puyeng | pusing |
| lila | lami | lami | lama |
| limpeuran | limpeuran | lalian | pelupa |
| lintuh (jelema) | lintuh | ageung | gemuk |
| lisa | lisa | paseuk | telur kutu |
| liwat, ngaliwat | ngalangkung | ngalangkung | lewat |
| loba,rea | seueur | seueur | banyak |
| lolong | teu ningali | teu ningali | buta |
| longok | longok | layad | tengok/melayat |
| lumrah | lumrah | lumrah | biasa |
| maen (ngadu) | ngadu | ngaben | tanding |
| mahal | awis | awis | mahal |
| mahi, cukup | cekap | cekap | cukup |
| maksud | maksad | maksad | maksud |
| malik | malik | mayun | menghadap |
| mamayu | mamayu | mamayu | banyak makan karena baru sembuh |
| mandi | mandi | cebor,siram | mandi |
| mangka | mugi | mugia | mudah-mudahan |
| mugi, sing mangkuk | teu kantos | teu kantos | belum pernah |
| malarat, miskin | jalmi teu gaduh | teu kagungan nanaon | miskin |
| mangsa | danget,nalika | danget, nalika | waktu,kala |
| maot/paeh | maot/pupus | pupus,tilar dunya | meninggal dunia |
| mariksa | marios | marios | memeriksa |
| matuh | matuh | calik/linggih | tetap |
| mayit | mayit | layon | mayat |
| memeh,samemeh | sateuacanna | sateuacanna | sebelumnya |
| mending,leuwih hade | langkung sae | langkung sae | lebih baik |
| mengi | mengi | ampeg | asma |
| menta | nyuhunkeun | nyuhunkeun | minta, meminta |
| neujeuhna | sedeng | sedeng | cukup,pas |
| meuli | meser | ngagaleuh | membeli |
| meureun | panginten | panginten | barangkali |
| meuting | mondok | kulem | menginap |
| mihape | ngawiat/titip | wiat | menitipkan |
| mimiti | awit,kawit | awit,kawit | awal,mula |
| minangka | etang-etang | etang-etang | itung-itung |
| minantu | minantu | mantu | menantu |
| mindeng/mineng | sering | sering | sering |
| minyak | lisah | lisah | minyak |
| mitoha | mertua | mertua | mertua |
| montok | montok | ageung | gendut |
| moro | moro | bubujeng | berburu |
| moro meuting | moro mondok | ngabujeng kulem | hendak menginap |
| mungguh | menggah | menggah(ing) | kalau |
| mupakat,rempug | mupakat,rempug | saluyu | musyawarah,setuju |
| murah | mirah | mirah | murah |
| muriang | muriang | nyepnyepan,teu damang | meriang,sakit |
| muru | ngabujeng | ngabujeng | memburu(waktu) |
| najan,parandene | sanaos | sanaos | biar |
| nangtung | nangtung | ngadeg | berdiri |
| nasehat,papatah | nasehat,papatah | piwuruk,piwejang | nasihat,pepatah |
| ngadago | ngantos | ngantos | menunggu |
| ngajual | ngajual | ngical | menjual |
| ngan | mung | mung | Cuma/hanya |
| ngan/tapi | nanging/mung | nanging/mung | tetapi |
| nganjang | ngadeuheus | ngabujeng | menemui |
| ngaran | wasta/nami | jenengan/kakasih | nama |
| ngembang | nyekat,nadran | nyekar | ziarah |
| ngeunah | raos | raos | enak |
| nginjeum | nginjeum | nambut | meminjam |
| ngising | miceun | kabeuratan | buang air besar |
| ngora (jelema) | ngora | anom | muda (usia) |
| ninggalkeun | ninggalkeun | ngantunkeun | meninggalkan |
| nini | pun nini | tuang eyang,eyang istri | nenek |
| nohonan | nyaosan,nyumponan | nyaosan | mencukupi |
| nukang | nukang | mungkur | membelakangi |
| nuturkeun | ngiringan | ngiringan | mengikuti |
| nyaho | terang | uninga | tahu |
| nyaho,ngira | nginten | nginten | mengira |
| nyaring | nyaring | teu acan kulem | terjaga, bangun |
| nyemah | nyemah | natamu | bertamu |
| nyokot | ngabantun | nyandak | mengambil |
| nyolowedor | nyolowedo | midua manah | selingkuh |
| nyusu | nyusu | nginang | minum susu |
| obat,ubar | obat,ubar | landong | obat |
| ogan,diogan,ondang | diondang | dihaturanan linggih | diundang |
| ogan,ondang | ondang | ulem | undang |
| omean | saean, lereskeun | dangdosan | perbaiki |
| omong,ngomong | nyanggem,sasauran | nyanggem,sasauran | berbicara |
| pada,sarua | sami | sami | sama |
| padu (wae) | paben, asal wae | paben, supados | sembarangan |
| paeh (jelema) | maot | pupus,tilar dunya | meninggal dunia |
| paehan | dipaehan | ditelasan | dibunuh |
| paham,ngarti | paham,ngartos | ngartos | mengerti |
| pake | pake | anggo | pakai |
| palangan | udur sasih | karesehan | haid |
| palangsiang,dipalar | dipalar | dipamrih | diharapkan |
| palebah | leresan | leresan | sebelah |
| palire,malire | malire | merhatoskeun | memerhatikan |
| pamajikan | pun bojo | garwa,geureuha | istri |
| paman | pun paman | rama,kapirama | paman |
| pandeuri/paneuri | ti pengker | ti pengker | belakangan |
| panggih , tepung | tepang/pendak | tepang/pependak | bertemu |
| pangkat,kadudukan | kadudukan | kalungguhan | kedudukan |
| pangku | pangkon | pangkon | gendong |
| panjang,lila | paos,panjang | paos,panjang | panjang,lama |
| panon | panon | soca | mata |
| papatah | papatah | piwuruk | pepatah |
| paribasa | paripaos | paripaos | peribahasa |
| parna | parna | wales | payah, parah |
| paro, separo | sapalih | sapalih | sebelah |
| patuh, matuh | matuh | linggih | tetap |
| payu, laku | pajeng | pajeng | laris, laku |
| payung | pajeng | pajeng | payung |
| pecak, mecak | nyobi | nyobi | mencoba |
| pedah | wireh,dumeh | wireh,dumeh | sebab,karena |
| pegat,kapegat | kapegat | kaandang | bertemu |
| pencetan | dipencetan | dipeuseulan | dipijit |
| penta,menta | nyuhunkeun | mundut | meminta |
| percaya | percanten | percanten | percaya |
| perelu,perlu | perlu | peryogi | perlu |
| perkara | perkawis | perkawis | perkara |
| peso | peso | abir,landepan | pisau |
| peupeuh | meupeuh | nanganan | memukul |
| penting | wengi | wengi | malam |
| pianakan | pianakan | wewetengan | peranakan |
| pihape | nitip | wiat | titip |
| pikir | emutan | manah | ingatan |
| pilih,kapilih | kapilih,kapeto | kasilir | terpilih |
| pindah | pindah | ngalih | pindah |
| pingping | pingping | paha | paha |
| pipi | pipi | damis | pipi |
| pirang-pirang | sinten-pinten | pinten-pinten | sangat bersyukur |
| pisan | teu kinten | teu kinten, kalintang | buan main |
| pitulung | pitulung | pitandang | pertolongan |
| poe | dinten | dinten | hari |
| poho | hilap | lalian | lupa |
| potong,popotongan | patilasan | patilasan | mantan |
| pribadi | pribadi | ku anjeun | pribadi |
| prihatin | prihatin | prihantos | prihatin |
| puasa | puasa | saum | puasa |
| puguh | tangtos | tangtos, kantenan | tentu, pasti |
| pukul (jam) | tabuh | tabuh | jam,pukul |
| pulang,mulang | wangsul | mulih | pulang |
| punduk | punduk | unduk | kuduk |
| purun | purun | kersa | mau, bisa |
| ramo | ramo | rema | jari |
| rarabi | rarabi | garwaan | menikah,berkeluarga |
| rasa | raos | raos | rasa |
| rea | rea,seeur | rea,seeur | banyak |
| receh | receh | artos alit | uang logam |
| rek,arek | bade | bade | mau |
| remen | sering | sering | sering |
| rempug | satuju | saluyu | setuju |
| resep,karesep | karesep | klangenan,kaseneng | suka, kesukaan |
| reujeung | bareng | sareng | bersama, sama-sama |
| reuneuh | kakandungan | bobot,ngandeg | hamil |
| reureuh | reureuh | ngaso/leleson | istirahat |
| rieut | rieut | puyeng | pusing |
| rikip, ririkipan | ririkipan | rerencepan | diam-diam |
| ripuh | ripuh | repot | repot |
| robah | robah | robih | berubah |
| rodek | rodek | koreng | koreng |
| roko, ududeun | roko | sesepeun | rokok |
| rua, sarua | sarupi, sami | sarupi, sami | serupa, sama |
| rugi | rugel | rugel | rugi |
| rujuk | rujuk | sapuk | rujuk |
| rumasa | rumaos | rumaos | sadar diri, merasa |
| rupa | rupi | rupi | rupa, macam |
| rusuh, rurusuhan | enggal, enggalan | enggal,enggalan | cepat-cepat |
| saba, nyaba | nyanyabaan | angkat-angkatan | berpergian |
| sabab | margi | margi | karena |
| sabot | keur waktu | waktos | waktu |
| sabuk | beubeur | beuitan/amben | ikat pinggang |
| sadia | sayogi | sayogi | sedia |
| sagala | sagala | saniskanten | segala (macam) |
| sakeudeung | sakedap | sakedap | sebentar |
| sakit, kasakit | kasakit | panyawat | penyakit |
| salah | lepat | lepat | salah |
| salah sahiji | salah sawios | salah sawios | salah satu |
| salaki | pun lanceuk | caroge, tuang raka | suami |
| salamet | wilujeng | wilujeng | selamat |
| salat | sambean | netepan | sembahyang |
| salempang | hawatos | hawatos | khawatir kasihan |
| salesma | salesma | pilek, salesma | flu, influensa |
| saliksikan/siaran | saliksikan | pepetan | mencari kutu |
| salin, disalin | disalin | gentos | ganti |
| samak | samak | amparan | tikar |
| sampak | sampak | sampak | kebetulan ada |
| samping | sinjang | sibjang | kain panjang |
| sanding (ka) | kasanding | kasumpingan | kedatangan |
| sanggeus | saparantos | saparantos | sesudah |
| sanggup | sanggem | kersa | bersedia |
| sangka | kinten | kinten | anggap, kira |
| saniskara | saniskanten | saniskanten | macam-macam |
| saperti | sapertos | sapertos | seperti |
| saputangan | saputangan | salempay | saputangan |
| sare | mondok | kulem | tidur |
| sarerea | sadayana | sadayana | semuanya |
| sarta, jeung na deui | sareng | sareng/kalayan | bersama |
| sarua | sami | sami | sama |
| sasama | sasami | sasami | sesama |
| sasarap | sasarap (neda) | tuang, enjing-enjing | sarapan |
| sawah | sawah | serang | sawah |
| sebut | sebat | sebat | sebut, menyebut |
| sedih | sedih | sedih, sungkawa | sedih |
| seg,heg | mangga | mangga | silahkan |
| sejen | sanes,benten | sanes | bukan, lain |
| seleh,nyelehkeun | masrahkeun | nyanggakeun,ngahaturkeun | menyerahkan |
| selewer, nyelewer | midua hate | midua manah | selingkuh |
| selop | selop | titihan | selop |
| semah | semah,tatamu | tatamu | tamu |
| semet | dugi ka | dugi ka | sampai |
| senang | senang, bingah | raos manah, bingah | gembira |
| serah, nyerahkeun | mirak | mirak, keser | menceraikan |
| sesa | kantun | kantun | sisa |
| seubeuh | sesek,saresek | wareg | kenyang |
| seupah | seupah | lemar | sirih |
| seuri | seuri | gumujeng | tertawa |
| siar,nyiar | milari | milari | mencari |
| siaran | siaran | pundayan | mencari kutu |
| sibeungeut | sibeungeut | ditamas,dipenteu | cuci muka |
| simbut | simbut | kampuh | selimut |
| sirah,hulu | sirah | mastaka | kepala |
| sisig | sisig | susur | susur/sugi |
| sono | sono | honeng | rindu, kangen |
| sora | sora | soanten | suara |
| sorangan | sorangan | nyalira | sendiri |
| sore | sonten | sonten | sore hari |
| suan | suan | suan, putra rai | anak adik |
| sugan | manawi | manawi | barangkali |
| suku | suku | sampean | kaki |
| sukur | nuhun | nuhun | terima kasih |
| sumawon/sumawona | sumawonten | sumawonten | demikian pula |
| sunat,nyunatan | ngaberesihan | nyepitan | khitanan |
| sungut | cangkem | baham | mulut |
| supaya, ambeh | supados | supados | agar, supaya |
| surat | serat | serat | surat |
| surup, kasurupan | kasarumahan | kacalikan | kesurupan |
| susah | sesah | sesah | sulit, sukar |
| susu | susu | pinareup | buah dada |
| suweng | suweng | sumber | giwang, anting-anting |
| tabeat | adat | panganggo | kelakuan |
| tacan,encan | teu acan | teu acan | belum |
| tadina | awitna,kawitna | kawitna | asalnya |
| tai | kokotor | kokotor | tai, berak, tinja |
| taksir,naksir | nginten-nginten | nginten-nginten | mengira-ngira |
| taktak | taktak | taraju | pundak |
| talatah | wiat saur | wiat satur | titip pesan, amanat |
| tambah | tambih, wuwuh | tambih, wuwuh | menambah |
| tampa | tampi | tampi | terima |
| tampolong | tampolong | pangludahan | tempat meludah |
| tanda (ciri) | tawis | tawis | ciri |
| tanda, nanda | tanda,nanda | tawis, nawis | tanda, tandatangan |
| tangen, katangen | kanyahoan | kauninga | ketahuan |
| tatangga | tatangga | tatanggi | tetangga |
| tanggal | ping, kaping | ping, kaping | tanggal |
| tanggung (jawab) | tanggel waler | tanggel waler | tanggung jawab |
| tangtu | tangtos | tangtos | tentu |
| tangtung | tangtung | ngadeg | berdiri |
| tanya, nanya | naros | naros | bertanya |
| tapi | nanging | nanging | tetapi |
| tarajang, ditarajang | ditarajang | diwuwuda | telanjang |
| tarang | tarang | taar | jidat, kening |
| tarima | tampi | tampi | menerima |
| tarima, rumasa | rumaos | rumaos | merasa |
| tarumpah | tarumpah | titihan | terompah |
| tasma | tasma | kacasoca | kacamata |
| tawar | tawar | pundut | tawar, menawar |
| tayoh, tayohna | rupina | rupina | mungkin |
| tedun, neduan | nyaosan | nyaosan | memenuhi undangan |
| tembang, nembang | nembang | mamaos | nyanyi |
| tembong | katingal | katingali | terlihat |
| tempo | sarantos | sarantos | jarak (waktu) |
| tenjo, nenjo | tinggal | tingali | melihat |
| tepi | dongkap | suming, dugi | datang, tiba |
| tepi ka | dugi ka | dugi ka | sampai ke |
| tepung | tepang | tepang | bertemu |
| tere | tere | kawalon | tiri |
| tereh, gancang | enggal | enggal | cepat |
| terus | teras | teras | terus |
| teundeun, diteundeun | diteundeun | disimpen | disimpan |
| teunggeul | teunggeul | tanganan | memukul |
| teureuy | teureuy | telen/aleg | telan |
| tikoro | tikoro | tenggek | tenggorokan |
| timu | pendak,panggih | pendak | temu, bertemu |
| tincak | tincak | dampal | menginjak |
| tinggal/kari | kantun | kantun | tinggal |
| tinun | tinun | tepa | tenun |
| titah, nitah | ngajurung | miwarang | menyuruh |
| toa, ua | pun ua | tuang rama | kakak dari ayah atau ibu |
| tonggong | tonggong | pungkur | punggung |
| tonton | ningal | ningali,nguninga | melihat,menonton |
| topi, dudukuy | topi, dudukuy | tudung | topi, laken |
| torek | teu nguping | teu ngadangu | tuli |
| totopong | totopong | udeng | ikat kepala |
| tukang (di) | di pengker | di pengker | di belakang |
| tukeur | liron | liron | tukar |
| tulis | serat | serat | nulis |
| tulung, pitulung | pitulung | pitanding | pertolongan |
| tulus | cios | cios | jadi |
| tuluy | teras, lajeung | teras, lajeung | terus |
| tumpak | tumpak | tunggang | naik |
| tunduh | tunduh | palay | ngantuk |
| tunggu | antos | antos | menunggu |
| tungkul, tungkulan | nungkulan | ngaluuhan | menyaksikan |
| turug-turug | kawuwuh | kawuwuh | ditambah (lagi) |
| turun | turun | lungsur | turun |
| turut, nurut | nurut | tumut | mematuhi |
| tutu, nutu | nutu | meuseul | menumbuk |
| tuur | tuur | teku | lutut |
| ubur | ubar | landong | obat |
| ucap | ucap | dawuhan | ucapan |
| udud | udud | sesep | rokok |
| ududeun | ududeun | leleteun/sesepeun | rokok |
| udul | udul | kaluron | keguguran |
| ulah | teu kengeng | teu kengeng | jangan, tidak boleh |
| ulin | ulin | ameng | main |
| umur | umur | yuswa | umur, usia |
| uni | ungel | ungel | isi surat |
| upama | upami | upami | apabila, kalau |
| urus, nguruskeun | ngalereskeun | ngalereskeun | mengurus, membetulkan |
| urut | urut/tilas | lungsuran/seredan/tilas | bekas |
| utah | utah | luga | muntah |
| utama | utami | utami | utama |
| waca,maca | maca | maos | membaca |
| waktu | waktos, danget | waktos, danget | waktu, masa |
| waktu, basa | nalika | nalika | ketika |
| walon | waler | waler | jawaban |
| waluya | wilujeng | wilujeng | selamat |
| wani | wantun | wantun | berani |
| wantuning | kawantu | kawantu | keberanian |
| waras | cageur | damang | baik, sembuh dari sakit |
| wareh, sawareh | sapalih | sapalih | sebagian, sebelah |
| warga | baraya | wargi | saudara |
| warna | warni | warni | warna |
| warsa, taun | taun | taun | tahun |
| warta | wartos | wartos | berita |
| waspada | waspada | waspaos | waspada |
| watara | watawis | watawis | kira-kira |
| wawuh | wawuh, kenal | uninga | kenal |
| wedak | pupur | pupur | bedak |
| wewedalan | wewedalan | weweton | hari kelahiran |
| wilang, kawilang | kaetang | kaetang | dapat dihitung |
| wudhu/wulu | wudu | abdas | wudu |

Kawantu hartina ?
ReplyDeleteKawani
Deleteleumpan ?
ReplyDelete