Oleh : Nugraha D.
(dari Buku Ngamumule Basa Sunda)
| Basa | Kasar | Lemes | Lemes |
| Indonesia | (antar teman) | (untuk sendiri) | (untuk yang dihormati) |
| adik | adi | adi | rai, rayi |
| agar, supaya | supaya, ambeh | supados | supados |
| alis | halis | halis | kening |
| almarhum | almarhum | almarhum | almarhum |
| almarhum | jenat,geus paeh | marhum | marhum |
| anak | anak | anak | putra |
| anak adik | suan | suan | suan, putra rai |
| anak sulung | cikal | cikal | putra,pangageungna |
| anak-anak | budak | budak | murangkalih |
| aneh | halok, helok | heran | himeng |
| anggap, kira | sangka | kinten | kinten |
| antara | antara | antawis | antawis |
| apabila, kalau | upama | upami | upami |
| apalagi | komo | sumawona | sumawonten |
| asal | asal | kawit | kawit |
| asalnya | tadina | awitna,kawitna | kawitna |
| asma | bengek, mengi | asma | ampeg |
| asma | mengi | mengi | ampeg |
| atau | atawa | atanapi | atanapi |
| awal,mula | mimiti | awit,kawit | awit,kawit |
| badan | awak | awak | salira |
| bagus | alus | sae | sae |
| bagus | hade | sae | sae |
| bahagia | bungah | bingah | bingah |
| baik | bageur | bageur | sae manah |
| baik, sembuh dari sakit | waras | cageur | damang |
| bangun, terjaga | hudang | hudang,tanghi | gugah,tanghi |
| bangunkan | geuningkeun | geuningkeun | gugahkeun |
| bantal | anggel | anggel | bantal |
| banyak | loba,rea | seueur | seueur |
| banyak | rea | rea,seeur | rea,seeur |
| banyak makan karena baru sembuh | mamayu | mamayu | mamayu |
| bapak/rama | bapa | pun bapa | tuang rama |
| barangkali | meureun | panginten | panginten |
| barangkali | sugan | manawi | manawi |
| baru | anyaran | nembean | nembean |
| baru | kakara,karek,anyat | nembe | nembe |
| batin/rohani | batin | hate | galih |
| batuk | batuk | batuk | gohgoy |
| bedak | wedak | pupur | pupur |
| bekas | urut | urut/tilas | lungsuran/seredan/tilas |
| belakangan | pandeuri/paneuri | ti pengker | ti pengker |
| belanja | balanja, beuli | meser,peser | baranggaleuh |
| belum | acan, encan | teu acan | teu acan |
| belum | tacan,encan | teu acan | teu acan |
| belum pernah | mugi, sing mangkuk | teu kantos | teu kantos |
| benar,iya | bener, enya | leres | leres |
| bendo | bendo | bendo | udeng |
| berangkat/pergi | iang,miang | mios | jengkar |
| berani | wani | wantun | wantun |
| berat | beurat | abot | abot |
| berat,sulit | bangga, hese | sesah | sesah |
| berbakti | bakti | baktos | baktos |
| berbeda | beda | benten | benten |
| berbicara | omong,ngomong | nyanggem,sasauran | nyanggem,sasauran |
| berburu | moro | moro | bubujeng |
| berdandan | dangdan | dangdan | dangdos |
| berdiri | nangtung | nangtung | ngadeg |
| berdiri | tangtung | tangtung | ngadeg |
| berembuk | barempug | badami | badamen |
| berganti | baganti | bagentos | bagentos |
| bergantian | gilir,bagilir | bagilir | bagentos |
| bergilir | bagilir | bagentos | bagentos |
| berhenti | eureun | eureun | liren |
| berisik | gandeng | gandeng | baribin |
| berita | beja | wartos | wartos |
| berita | iber,beja | wartos | wartos |
| berita | kabar,beja,warta | wartos | wartos |
| berita | warta | wartos | wartos |
| berkeluarga | kuren,kurenan | rimbitan | rimbitan |
| berpergian | saba, nyaba | nyanyabaan | angkat-angkatan |
| bersama | jeung | sareng | sareng |
| bersama | sarta, jeung na deui | sareng | sareng/kalayan |
| bersama, sama-sama | reujeung | bareng | sareng |
| bersama-sama | babarengan | sasarengan | sasarengan |
| bersama-sama | bareng, reujeung | sareng | sasarengan |
| bersedia | sanggup | sanggem | kersa |
| bersetubuh | jima | sapateon | sapatemon |
| bertamu | nyemah | nyemah | natamu |
| bertanya | tanya, nanya | naros | naros |
| bertemu | amprok | tepang | tepang |
| bertemu | panggih , tepung | tepang/pendak | tepang/pependak |
| bertemu | pegat,kapegat | kapegat | kaandang |
| bertemu | tepung | tepang | tepang |
| berubah | robah | robah | robih |
| besan | besan | besan | warang |
| besar | gede (barang) | ageung | ageung |
| betis | bitis | bitis | wentis |
| betul | enya | leres,yaktos | leres,yaktos |
| biar | najan,parandene | sanaos | sanaos |
| biar, biar saja | bae,keun bae | sawios,teu sawios | sawios,teu sawios |
| biar, tak apa-apa | kajeun,keun bae | sawios | sawios |
| biasa | lumrah | lumrah | lumrah |
| bibi | bibi | pun bibi | tuang ibu |
| bibir | biwir | biwir | lambey |
| bicara,berbicara | carita,nyarita,ngomong | nyanggem | nyarios |
| bingung | bingung | bingung | ewed |
| bisa jadi | boa | tiasa jadi | tiasa janten |
| bisa/dapat | bisa | tiasa | tiasa |
| bisul | bisul | bisul | gambuh |
| boleh,mau,ya,silahkan | hayu | mangga | mangga |
| buah dada | susu | susu | pinareup |
| buan main | pisan | teu kinten | teu kinten, kalintang |
| buang air besar | ngising | miceun | kabeuratan |
| buat/untuk | keur,pikeun | kanggo | haturan |
| bukan | lain | sanes | sanes |
| bukan, lain | sejen | sanes,benten | sanes |
| bukti | bukti | buktos | buktos |
| bulan | bulan | sasih | sasih |
| buta | lolong | teu ningali | teu ningali |
| cangkir | cacangkir,cangkir | cacangkir,cangkir | tengkepan |
| cebok | cecewok | obeh,ombeh | obeh,ombeh |
| cebok | isang,ngisang | bebersih | ombeh,obeh |
| celana | calana | calana | lancingan |
| cepat | gancang | enggal | enggal |
| cepat | gentak,geuwat | enggal | enggal |
| cepat | tereh, gancang | enggal | enggal |
| cepat-cepat | gura-giru | gura-giru | enggal-enggalan |
| cepat-cepat | rusuh, rurusuhan | enggal, enggalan | enggal,enggalan |
| cermin | eunteung | kaca | laca |
| cincin | ali | ali/cingcin | lelepan |
| ciri | tanda (ciri) | tawis | tawis |
| ciri/tanda | ciri | tanda | tawis |
| coba | cik,cing | cobi | cobi |
| coba | jajal | cobi | cobi |
| cobaan | goda,gogoda,cocoba | cocoba | cocobi |
| cuci | kumbah | kumbah | wasuh |
| cuci muka | sibeungeut | sibeungeut | ditamas,dipenteu |
| cucu | incu | pun incu | tuang putu |
| cukup | cukup,mahi | cekap | cekap |
| cukup | mahi, cukup | cekap | cekap |
| cukup,pas | neujeuhna | sedeng | sedeng |
| Cuma/hanya | ngan | mung | mung |
| dagang,berniaga | dagang | dagang | icalan |
| dagu | gado | gado | angkeut |
| dahulu | bareto | kapengker/kapungkur | kapengker/kapungkur |
| dalam | jero | lebet | lebet |
| dapat | beunang | kenging | kenging |
| dapat dihitung | wilang, kawilang | kaetang | kaetang |
| dapur | dapur | dapur | pawon |
| datang ke | datang (ka) | dugi | dugi |
| datang, tiba | cunduk, datang | dongkap,dugi | sumping, rawuh |
| datang, tiba | datang | dongkap | sumping |
| datang, tiba | tepi | dongkap | suming, dugi |
| dekat | deukeut | caket | caket |
| demikian pula | sumawon/sumawona | sumawonten | sumawonten |
| dengar | denge | kuping | dangu |
| dengarkan | dengekeun | kupingkeun | dangukeun |
| depan | hareup | hareup | payun |
| desa | lembur | lembur | pakuwon |
| di belakang | tukang (di) | di pengker | di pengker |
| diam/duduk,tinggal | cicing | matuh | calik, linggih |
| diam-diam | rikip, ririkipan | ririkipan | rerencepan |
| dibunuh | paehan | dipaehan | ditelasan |
| diharapkan | palangsiang,dipalar | dipalar | dipamrih |
| dijilat | letak,diletak | diletak | diletak |
| dimadu | candung | candung | wayuh |
| dipijit | pencetan | dipencetan | dipeuseulan |
| diri | diri | diri | salira |
| diriwayatkan | kucap,kucapkeun | kacaritakeun | kacarioskeun |
| disimpan | ampihan,diampihan | disimpen | disimpen |
| disimpan | teundeun, diteundeun | diteundeun | disimpen |
| ditambah (lagi) | turug-turug | kawuwuh | kawuwuh |
| diundang | ogan,diogan,ondang | diondang | dihaturanan linggih |
| dompet | dompet | dompet | loket |
| duduk | diuk | diuk | calik, linggih |
| enak | ngeunah | raos | raos |
| enggan, tidak mau | embung | narah,alim | teu kersa |
| flu, influensa | salesma | salesma | pilek, salesma |
| ganti | ganti | gentos | gentos |
| ganti | salin, disalin | disalin | gentos |
| ganti, tukar | hili,tukeur | liron | gentos |
| gelang | geulang | geulang | pinggel |
| gembira | atoh, bungah | bingah | bingah |
| gembira | senang | senang, bingah | raos manah, bingah |
| gemuk | lintuh (jelema) | lintuh | ageung |
| gendong | pangku | pangkon | pangkon |
| gendut | montok | montok | ageung |
| gigi | huntu | huntu | waos |
| gigit | gegel | gegel | landep |
| giwang | kurabu,giwang | kurabu | sumber |
| giwang, anting-anting | suweng | suweng | sumber |
| golok panjang | gobang | gobang | sungkelang |
| gorden | gardeng | gardeng | lalangse |
| guling | guguling | guguling | pependek |
| habis | beak | seep | seep |
| haid | palangan | udur sasih | karesehan |
| halangan | halangan | wagelan/pamengan | wagelan |
| hamil | reuneuh | kakandungan | bobot,ngandeg |
| hanya,kecuali | iwal,kajaba | kajaba | kajabi |
| harga | harga | pangaos,hargi | pangaos |
| hari | poe | dinten | dinten |
| hari kelahiran | wewedalan | wewedalan | weweton |
| harus | kudu | kedah | kedah |
| hati (rasa) | hate | hate | manah |
| hati, perasaan | angen, hate | angen, hate | manah |
| hati-hati | ati-ati, kade | atos-atos | atos-atos |
| hati-hati | iatna | atos-atos | atos-atos |
| hendak menginap | moro meuting | moro mondok | ngabujeng kulem |
| hidung | irung | irung | pangambung |
| hidup | hirup | hirup | jumeneng |
| hilang | leungit | ical | icalan |
| hitung | itung | etang | etang |
| ibu | indung | pun biang | tuang ibu |
| ijin | idin | idin | widi |
| ikat kepala | iket,totopong | iket | udeng |
| ikat kepala | totopong | totopong | udeng |
| ikat pinggang | beubeur | beubeur | beulitan,sabuk |
| ikat pinggang | sabuk | beubeur | beuitan/amben |
| ingat | eling,inget | emut | emut |
| ingatan | pikir | emutan | manah |
| ingin, mau | hayang | hoyong | palay |
| ingus | leho | leho | umel/umbel |
| ipar | adi beuteung | adi beuteung | rai (lambut) |
| ipar | dahuan | dahuan | raka,dahuan |
| isi surat | uni | ungel | ungel |
| istirahat | aso, ngaso | ngaso | leleson |
| istirahat | reureuh | reureuh | ngaso/leleson |
| istri | pamajikan | pun bojo | garwa,geureuha |
| itung-itung | minangka | etang-etang | etang-etang |
| iya | heueuh | sumuhun | sumuhun |
| jadi | tulus | cios | cios |
| jalan kaki/berangkat | leumpang | leumpang | angkat |
| jam,pukul | pukul (jam) | tabuh | tabuh |
| jangan, tidak boleh | ulah | teu kengeng | teu kengeng |
| jangankan | boro-boro | bujeng-bujeng | bujeng-bujeng |
| jarak (waktu) | tempo | sarantos | sarantos |
| jarang | carang,langka | awis-awis | awis-awis |
| jarang | langka | awis | awis, arang |
| jari | ramo | ramo | rema |
| jatuh | labuh | labuh | geubis |
| jauh | jauh | tebih | tebih |
| jawab | jawab | walon | waler |
| jawaban | walon | waler | waler |
| jelek | goreng | awon,teu sae | awon |
| jidat, kening | tarang | tarang | taar |
| jual | jual | ical | gingsirkeun |
| kacamata | tasma | tasma | kacasoca |
| kain panjang | samping | sinjang | sibjang |
| kakak | akang | akang | engkang, raka |
| kakak | lanceuk | pun lanceuk | tuang raka |
| kakak dari ayah atau ibu | toa, ua | pun ua | tuang rama |
| kakek | aki | pun aki | eyang |
| kaki | suku | suku | sampean |
| kalah | deseh, kadeseh | kawon | kawon |
| kalah | eleh | kawon | kawon |
| kalau | ari | dupi | dupi |
| kalau | lamun | upami | upami |
| kalau | mungguh | menggah | menggah(ing) |
| kalau-kalau | bisi | bilih | bilih |
| kalung | kongkorong | kangkalung | kangkalung |
| kamar kecil, WC | ciling,pacilingan | kakus | jamban |
| kanan | katuhu | katuhu | tengen |
| karena | sabab | margi | margi |
| karena, lantaran | dumeh,lantaran | jalaran | ku margi |
| kasihan | karunya | hawatos | hawatos, welas |
| katanya | cenah | cenah | saurna |
| katanya | ceuk, omong | sanggem | saurna |
| keberanian | kawani | kawantun | kawantun |
| keberanian | wantuning | kawantu | kawantu |
| kebetulan ada | sampak | sampak | sampak |
| kecil | leutik | leutik | alit |
| kecil/kurus | leutik (jelema) | alit | alit, leutik |
| kecuali | jaba/iwal | jabi | jabi |
| kedatangan | sanding (ka) | kasanding | kasumpingan |
| kedudukan | pangkat,kadudukan | kadudukan | kalungguhan |
| keguguran | udul | udul | kaluron |
| kelakuan | tabeat | adat | panganggo |
| kelihatan | kaciri,katingali | kaciri | katawis |
| keluar | bijil | bijil, lahir | medal |
| kenal | wawuh | wawuh, kenal | uninga |
| kencing | kiih | kahampangan | kahampangan |
| kentut | hitut | hitut | kabobosan |
| kenyang | seubeuh | sesek,saresek | wareg |
| kepala | hulu | sirah | mastaka |
| kepala | sirah,hulu | sirah | mastaka |
| keponakan | alo | pun alo | kapiputra |
| kepunyaan | boga | gaduh | kagungan |
| keringat | kesang | karinget | karinget |
| keris | keris | keris | duhung |
| kerja | gawe | damel | damel |
| kesiangan | kabeurangan | kasiangan | kasiangan |
| kesurupan | surup, kasurupan | kasarumahan | kacalikan |
| ketahuan | tangen, katangen | kanyahoan | kauninga |
| ketiak | kelek | kelek | deje/ingkab |
| ketika | waktu, basa | nalika | nalika |
| khawatir | hawatir,karunya,hariwang | hawatos | hawatos |
| khawatir | inggis,risi | inggis,risi | rempan |
| khawatir kasihan | salempang | hawatos | hawatos |
| khitanan | sunat,nyunatan | ngaberesihan | nyepitan |
| kira | kira, sangka | kinten | kinten |
| kira-kira | watara | watawis | watawis |
| kiri | kede | kenca | kiwa |
| kirim | kirim | kintun | kintun |
| koreng | rodek | rodek | koreng |
| koreng(luka) | borok | borok | koreng |
| kuat | duga,kaduga | kaduga | kiat |
| kuat | kuat | kiat | kiat |
| kuburan | astana | pasarean | pajaratan |
| kuduk | punduk | punduk | unduk |
| kuku | kuku | kuku | tanggay |
| kumis | kumis | kumis | rumbah |
| kumpul | kumpul | kempel | kempel |
| kumur-kumur | kekemu | kekemu | kekemes,gugurah |
| kurang | kurang | kirang | kirang |
| kurus | begang | kuru | langsit, alit |
| kurus | kuru | kuru | langsit |
| kutu | kutu (jelema) | kutu | puntang (utang) |
| laki-laki | lalaki | lalaki | pameget |
| laku | laku,payu,laris | pajeng | pajeng |
| lama | heubeul,lawas,lila | lami | lami |
| lama | lila | lami | lami |
| lama-lama | laun,laun-laun | lami-lami | lami-lami |
| lapar | lapar | lapar | palay tuang |
| laris, laku | payu, laku | pajeng | pajeng |
| lauk pauk | deungeun sangu | rencang sangu | rencang sangu |
| lebih | leuwih | langkung | langkung |
| lebih baik | mending,leuwih hade | langkung sae | langkung sae |
| lebih dulu | (ti)heula | ti payun | ti payun |
| leher | beuheung | beuheung | tenggek |
| lewat | liwat, ngaliwat | ngalangkung | ngalangkung |
| lidah | letah | letah | ilat |
| ludah | ciduh | ciduh | ludah |
| lulur | balur | balur | lulur |
| lupa | poho | hilap | lalian |
| lutut | tuur | tuur | teku |
| macam-macam | saniskara | saniskanten | saniskanten |
| mahal | mahal | awis | awis |
| main | ulin | ulin | ameng |
| makan | dahar | neda | tuang |
| makan | hakan, dahar | teda | tuang |
| maksud | maksud | maksad | maksad |
| malam | penting | wengi | wengi |
| malu | era | isin | lingsem |
| mandi | mandi | mandi | cebor,siram |
| mantan | potong,popotongan | patilasan | patilasan |
| marah | ambek | ambek | bendu, wera |
| marah | carek,nyarekan | nyarekan | nyeuseulan |
| masuk | abus / asup | lebet | lebet |
| mata | panon | panon | soca |
| mau | arek | bade | bade |
| mau | daek | purun,hoyong | kersa |
| mau | rek,arek | bade | bade |
| mau, bisa | purun | purun | kersa |
| mayat | babatang | mayit | layon |
| mayat | mayit | mayit | layon |
| melahirkan | juru,ngajuru | ngalahirkeun | babar,ngowo |
| melarang | caram,nyarek | nyarek | ngawagel |
| melihat | (nga)deuleu | ningal | ningali |
| melihat | jeueung | tingal | tingali |
| melihat | lalajo | ningal | ningali, nongton |
| melihat | tenjo, nenjo | tinggal | tingali |
| melihat,menonton | tonton | ningal | ningali,nguninga |
| melihat-lihat | ilik,ngilikan,nenjoan | ningalian | ningalian |
| memanggil | celuk, gero | nyaur | ngagentraan |
| memanggil | celuk, nyeluk | nyauran | ngagentraan |
| mematuhi | turut, nurut | nurut | tumut |
| membaca | baca, maca | maca | maos |
| membaca | waca,maca | maca | maos |
| membantu | bantu, babantu | babantu | ngiring damel |
| membawa | bawa | bantun | candak |
| membelakangi | nukang | nukang | mungkur |
| membeli | beuli,meuli | meser | ngageleuh |
| membeli | meuli | meser | ngagaleuh |
| memberi | bere, mere | masihan | maparin,ngahaturanan |
| memberikan | bikeun,mikeun | nyanggakeun | maparinkeun |
| memberitahu | bebeja | sasaur | nguningaan |
| memburu | boro, moro | moro | bubujeg |
| memburu(waktu) | muru | ngabujeng | ngabujeng |
| memegang | cabak,nyabak | nyabak | nyepeng |
| memegang | cekel, nyekel | nyekel | nyepeng |
| memenuhi undangan | tedun, neduan | nyaosan | nyaosan |
| memenuhi,mencukupi | cumpon,nyumponan | nyumponan | nyaosan,nyekapan |
| memerhatikan | palire,malire | malire | merhatoskeun |
| memeriksa | mariksa | marios | marios |
| meminjam | nginjeum | nginjeum | nambut |
| meminta | penta,menta | nyuhunkeun | mundut |
| memukul | peupeuh | meupeuh | nanganan |
| memukul | teunggeul | teunggeul | tanganan |
| menambah | tambah | tambih, wuwuh | tambih, wuwuh |
| menangis | ceurik | ceurik | nangis |
| menantu | minantu | minantu | mantu |
| mencari | siar,nyiar | milari | milari |
| mencari kutu | saliksikan/siaran | saliksikan | pepetan |
| mencari kutu | siaran | siaran | pundayan |
| menceraikan | serah, nyerahkeun | mirak | mirak, keser |
| mencium | ambeu, ngambeu | ngangseu | ngambung |
| mencium | cium/nyium | nyium | ngambung |
| mencoba | coba, nyoba | nyobi | nyobi |
| mencoba | pecak, mecak | nyobi | nyobi |
| mencukupi | nohonan | nyaosan,nyumponan | nyaosan |
| menemui | nganjang | ngadeuheus | ngabujeng |
| menerima | tarima | tampi | tampi |
| mengadu | adu, ngadu | ngadu | ngaben |
| mengajar | ajar, ngajar | ngajar | ngawulang,ngawuruk |
| mengajar | didik,ngadidik | ngatik | miwuruk,mitutur,miwejang |
| mengaji | aji, ngaji | ngaji | ngaos |
| mengakui | aku, ngaku | ngangken | ngangken |
| mengambil | cokot,nyokot | ngabantun | nyandak |
| mengambil | nyokot | ngabantun | nyandak |
| mengantar | anteur,nganteur | nganteur | jajap |
| mengasuh | asah,asuh | ngatik | ngatik |
| mengerti | harti,ngarti | ngartos | ngartos |
| mengerti | paham,ngarti | paham,ngartos | ngartos |
| menggendong | ais, ngais | ais | ngemban |
| menghadap | malik | malik | mayun |
| menghadiri | hadir,ngahadiran | nungkulan | ngaluuhan |
| menghitung | bilang, milang | ngetang | ngetang |
| mengikuti | nuturkeun | ngiringan | ngiringan |
| menginap | endong,ngendong | ngendong | ngawengi |
| menginap | meuting | mondok | kulem |
| mengingatkan | geuning | geuning | ngemutan |
| menginjak | tincak | tincak | dampal |
| mengira | nyaho,ngira | nginten | nginten |
| mengira-ngira | taksir,naksir | nginten-nginten | nginten-nginten |
| mengisi | eusi,ngeusian | ngalebetan | ngalebetan |
| mengurus, membetulkan | urus, nguruskeun | ngalereskeun | ngalereskeun |
| menikah,berkeluarga | rarabi | rarabi | garwaan |
| meninggal dunia | maot/paeh | maot/pupus | pupus,tilar dunya |
| meninggal dunia | paeh (jelema) | maot | pupus,tilar dunya |
| meninggalkan | ninggalkeun | ninggalkeun | ngantunkeun |
| menitipkan | mihape | ngawiat/titip | wiat |
| menjaga | jaga,ngajaga | ngajaga | ngajagi |
| menjual | ngajual | ngajual | ngical |
| menuang | cici,nyician | nyician | mairan |
| menumbuk | tutu, nutu | nutu | meuseul |
| menunggu | anti, nganti | ngantos | ngantos |
| menunggu | arep,ngarep-ngarep | ngajeng-ngajeng | ngajeng-ngajeng |
| menunggu | ngadago | ngantos | ngantos |
| menunggu | tunggu | antos | antos |
| menurut | gugu,ngagugu | nurut | tumut |
| menyaksikan | tungkul, tungkulan | nungkulan | ngaluuhan |
| menyerahkan | seleh,nyelehkeun | masrahkeun | nyanggakeun,ngahaturkeun |
| menyuruh | titah, nitah | ngajurung | miwarang |
| merasa | tarima, rumasa | rumaos | rumaos |
| merestui | estu, ngestukeun | ngestokeun | ngestokeun |
| meriang,sakit | muriang | muriang | nyepnyepan,teu damang |
| mertua | mitoha | mertua | mertua |
| mimpi | impi | impi | impen |
| minggat | kabur,minggat | minggat | lolos |
| minta, meminta | menta | nyuhunkeun | nyuhunkeun |
| minum | caneut,nyaneut | nyaneut | ngaleueut |
| minum | imum | imum | leueut |
| minum susu | nyusu | nyusu | nginang |
| minyak | minyak | lisah | lisah |
| miskin | malarat, miskin | jalmi teu gaduh | teu kagungan nanaon |
| mohon maaf | hampura, maap | hapunten | hapunten |
| muda (usia) | ngora (jelema) | ngora | anom |
| mudah | babari | gampil | gampil |
| mudah | gampang | gampil | gampil |
| mudah-mudahan | mangka | mugi | mugia |
| muka/wajah | beungeut | beungeut | pameunteu, raray |
| mulut | sungut | cangkem | baham |
| mungkin | tayoh, tayohna | rupina | rupina |
| muntah | utah | utah | luga |
| murah | murah | mirah | mirah |
| musyawarah | badami | badanten | badanten |
| musyawarah,setuju | mupakat,rempug | mupakat,rempug | saluyu |
| naik | tumpak | tumpak | tunggang |
| nama | ngaran | wasta/nami | jenengan/kakasih |
| nanti | jaga,engke | kapayun | kapayun |
| nasi | kejo | sangu | sangu |
| nasihat,pepatah | nasehat,papatah | nasehat,papatah | piwuruk,piwejang |
| nenek | nini | pun nini | tuang eyang,eyang istri |
| ngantuk | tunduh | tunduh | palay |
| nguap | heuay | heuay | angop |
| nikah | kawin | nikah | jatukrami,rendengan |
| nulis | tulis | serat | serat |
| nyaman | genah | raos | raos |
| nyanyi | tembang, nembang | nembang | mamaos |
| obat | obat,ubar | obat,ubar | landong |
| obat | ubur | ubar | landong |
| orang | jalma,jelema | jalmi | jalmi |
| orang lain | deungeun-deungeun | nu sanes, sanes wargi | nu sanes, sanes wargi |
| orang tua | kolot (jelema) | kolot | sepuh |
| pagi/besok | isuk,isukan | enjing | enjing |
| paha | pingping | pingping | paha |
| pakai | pake | pake | anggo |
| pakaian | baju | baju | raksukan |
| paman | paman | pun paman | rama,kapirama |
| pamit, permisi | amit, pamitan | permios | permios |
| panggil(an) | geroan | geroan | gentraan |
| pangku | lahun | lahun | pangkon |
| panjang,lama | panjang,lila | paos,panjang | paos,panjang |
| pantat | birit | birit,bujur | imbit,ibit |
| pantat | bujur | bujur | imbit |
| payah, parah | parna | parna | wales |
| payung | payung | pajeng | pajeng |
| pelupa | limpeuran | limpeuran | lalian |
| pembantu | badega | badega | rencang |
| pembantu | bujang | bujang | rencang |
| pembantu | gandek | rencang | rencang |
| penyakit | kasakit,nyeri | kasakit | kasawat |
| penyakit | sakit, kasakit | kasakit | panyawat |
| penyiapan | cawis | sasayogi | sasayogian |
| pepatah | papatah | papatah | piwuruk |
| peranakan | pianakan | pianakan | wewetengan |
| perasaan | asa, rarasaan | raraosan | raraosan |
| perbaiki | omean | saean, lereskeun | dangdosan |
| percaya | percaya | percanten | percanten |
| perempuan | awewe | awewe | istri |
| pergi | indit | mios | jengkat/jengkar |
| peribahasa | paribasa | paripaos | paripaos |
| perihal, hal | hal | perkawis | perkawis |
| perkara | perkara | perkawis | perkawis |
| perlu | butuh | perlu | peryogi |
| perlu | perelu,perlu | perlu | peryogi |
| pernah | kungsi | kantos | kantos |
| persediaan | cacawis | sasayogi | sasayogian |
| pertolongan | pitulung | pitulung | pitandang |
| pertolongan | tulung, pitulung | pitulung | pitanding |
| perut | beuteung | padaharan | patuangan,lambut |
| pindah | pindah | pindah | ngalih |
| pinggang | cangkeng | cangkeng | angkeng |
| pinggir, sisi | gigir | gigir | gedeng |
| pingsan | kalenger,kapaehan | kalenger | kapidara |
| pinjam | injeum | tambut/nambut | tambut/nambut |
| pipi | pipi | pipi | damis |
| pisau | peso | peso | abir,landepan |
| potong rambut | cukur,dicukur | dicukur | diparas |
| pribadi | pribadi | pribadi | ku anjeun |
| prihatin | prihatin | prihatin | prihantos |
| puasa | puasa | puasa | saum |
| pulang | pulang,mulang | wangsul | mulih |
| pundak | taktak | taktak | taraju |
| punggung | tonggong | tonggong | pungkur |
| pusar/udel | bujal | udel | udel |
| pusing | lieur | lieur | puyeng |
| pusing | rieut | rieut | puyeng |
| rajin, giat | getol | getol | kersaan |
| rambut | buuk | buuk | rambut |
| rasa | rasa | raos | raos |
| repot | ripuh | ripuh | repot |
| rindu, kangen | sono | sono | honeng |
| rokok | roko, ududeun | roko | sesepeun |
| rokok | udud | udud | sesep |
| rokok | ududeun | ududeun | leleteun/sesepeun |
| rugi | rugi | rugel | rugel |
| rujuk | rujuk | rujuk | sapuk |
| rumah | imah | rorompok | bumi |
| rupa, macam | rupa | rupi | rupi |
| sadar diri, merasa | rumasa | rumaos | rumaos |
| sakit | gering | udur | teu damang |
| sakit keras | gering payah | udur parna | teu damang wales |
| salah | salah | lepat | lepat |
| salah satu | salah sahiji | salah sawios | salah sawios |
| sama | pada,sarua | sami | sami |
| sama | sarua | sami | sami |
| sampai | semet | dugi ka | dugi ka |
| sampai ke | tepi ka | dugi ka | dugi ka |
| sangat bersyukur | pirang-pirang | sinten-pinten | pinten-pinten |
| saputangan | carecet | saputangan | salempai |
| saputangan | saputangan | saputangan | salempay |
| sarapan | sasarap | sasarap (neda) | tuang, enjing-enjing |
| saudara | baraya,dulur | saderek | wargi |
| saudara | warga | baraya | wargi |
| sawah | sawah | sawah | serang |
| saya | kuring,sim kuring | abdi | sim kuring |
| sebab | lantaran, sabab | jalaran, sabab | margi |
| sebab,karena | pedah | wireh,dumeh | wireh,dumeh |
| sebagian, sebelah | wareh, sawareh | sapalih | sapalih |
| sebelah | beulah | palih | palih |
| sebelah | lebah,palebah | leresan | leresan |
| sebelah | palebah | leresan | leresan |
| sebelah | paro, separo | sapalih | sapalih |
| sebelumnya | memeh,samemeh | sateuacanna | sateuacanna |
| sebentar | sakeudeung | sakedap | sakedap |
| sebut, menyebut | sebut | sebat | sebat |
| sedang (lagi) | keur,eukeur | nuju | nuju |
| sedang, lagi | eukeur | nuju | nuju |
| sedia | sadia | sayogi | sayogi |
| sedih | sedih | sedih | sedih, sungkawa |
| sedikit | emet, saemet | saeutik | sakedik |
| segala (macam) | sagala | sagala | saniskanten |
| segera,cepat | geuwat,buru | enggal | enggal |
| sehat,baik | berekah | pangesto/pangestu | damang,wilujeng |
| selamanya | endeng,saendeng-endeng | salamina | sapapaosna |
| selamat | salamet | wilujeng | wilujeng |
| selamat | waluya | wilujeng | wilujeng |
| selendang | karembong | kekemben | kekemben |
| selimut | simbut | simbut | kampuh |
| selingkuh | nyolowedor | nyolowedo | midua manah |
| selingkuh | selewer, nyelewer | midua hate | midua manah |
| selop | selop | selop | titihan |
| sembahyang | salat | sambean | netepan |
| sembarangan | padu (wae) | paben, asal wae | paben, supados |
| sembuh,sehat | cageur | pangesto/pangestu | damang |
| semua | kabeh | sadayana | sadayana |
| semuanya | sarerea | sadayana | sadayana |
| sendiri | sorangan | sorangan | nyalira |
| senyum | imut | imut | mesem |
| seperti | bangun, siga | bangun | sapertos |
| seperti | cara | sapertos | sapertos |
| seperti | jiga,saperti | jiga | sapertos |
| seperti | kawas, seperti | sapertos | sapertos |
| seperti | saperti | sapertos | sapertos |
| sering | mindeng/mineng | sering | sering |
| sering | remen | sering | sering |
| serupa, sama | rua, sarua | sarupi, sami | sarupi, sami |
| sesak (napas) | eungap | sesek | sesek |
| sesama | sasama | sasami | sasami |
| sesudah | sanggeus | saparantos | saparantos |
| setuju | rempug | satuju | saluyu |
| siang | beurang | siang | siang |
| silahkan | seg,heg | mangga | mangga |
| silakan | bagea | haturan | haturan |
| silakan | geura,heg,peg,jig,jug,kop,sok | geura, mangga | mangga |
| silakan | heug | mangga | mangga |
| silakan | kop,pek | mangga | mangga |
| sirih | seupah | seupah | lemar |
| sisa | sesa | kantun | kantun |
| sore (hari) | burit | sonten | sonten |
| sore hari | sore | sonten | sonten |
| suami | salaki | pun lanceuk | caroge, tuang raka |
| suara | sora | sora | soanten |
| sudah | anggeus | parantos | parantos |
| sudah | enggeus | parantos | parantos |
| suka, kesukaan | resep,karesep | karesep | klangenan,kaseneng |
| suka/senang | beuki | sedep | seneng |
| sulit, sukar | susah | sesah | sesah |
| supaya | ambeh, supaya | supaya | supados |
| surat | surat | serat | serat |
| susah | hese | sesah | sesah |
| susur/sugi | sisig | sisig | susur |
| tahu | nyaho | terang | uninga |
| tahun | warsa, taun | taun | taun |
| tai, berak, tinja | tai | kokotor | kokotor |
| takut, khawatir | gimir | gimir,inggis | rentag manah |
| tambah | beuki,tambah | tambah,wuwuh | tambih,wuwuh |
| tambah | emboh,tambah | tambih | tambih |
| tampar | cabok | cabok | nibanan |
| tamu | semah | semah,tatamu | tatamu |
| tanda, tandatangan | tanda, nanda | tanda,nanda | tawis, nawis |
| tanding | maen (ngadu) | ngadu | ngaben |
| tangan | lengeun | leungeun | panangan |
| tanggal | tanggal | ping, kaping | ping, kaping |
| tanggung jawab | tanggung (jawab) | tanggel waler | tanggel waler |
| tari | igel | igel | ibing |
| tawar, menawar | tawar | tawar | pundut |
| telan | teureuy | teureuy | telen/aleg |
| telanjang | tarajang, ditarajang | ditarajang | diwuwuda |
| telinga | ceuli | ceuli | cepil |
| telur kutu | lisa | lisa | paseuk |
| teman | batur,babaturan | rerencangan | rerencangan |
| tempat meludah | tampolong | tampolong | pangludahan |
| tempat tidur, kamar | enggon | pamondokan | pangkuleman |
| temu, bertemu | timu | pendak,panggih | pendak |
| tenggorokan | tikoro | tikoro | tenggek |
| tengok/melayat | longok | longok | layad |
| tentu | tangtu | tangtos | tangtos |
| tentu, pasti | puguh | tangtos | tangtos, kantenan |
| tenun | tinun | tinun | tepa |
| terdengar | kadenge | kakuping | kadangu |
| terima | tampa | tampi | tampi |
| terima kasih | sukur | nuhun | nuhun |
| terjaga, bangun | nyaring | nyaring | teu acan kulem |
| terlalu/sangat | kacida,nataku,naker | kalintang | kalintang |
| terlanjur | kapalang, kagok | kapameng | kapameng |
| terlewat(i) | (ka)liwat | kalangkung | kalangkung |
| terlihat | katara,kaciri | katawis | katawis |
| terlihat | tembong | katingal | katingali |
| terompah | tarumpah | tarumpah | titihan |
| terpilih | pilih,kapilih | kapilih,kapeto | kasilir |
| tertawa | seuri | seuri | gumujeng |
| terus | laju, terus | lajeng, terus | lajeng |
| terus | terus | teras | teras |
| terus | tuluy | teras, lajeung | teras, lajeung |
| terus-terusan | haben | haben | teras-terasan |
| tetangga | tatangga | tatangga | tatanggi |
| tetap | matuh | matuh | calik/linggih |
| tetap | patuh, matuh | matuh | linggih |
| tetapi | ngan/tapi | nanging/mung | nanging/mung |
| tetapi | tapi | nanging | nanging |
| tidak ada | euweuh | teu aya | teu aya |
| tidak membawa apa-apa | lengoh | lengoh | teu nyandak nanaon |
| tidur | hees | mondok | kulem |
| tidur | sare | mondok | kulem |
| tikar | samak | samak | amparan |
| tinggal | kari | kantun | kantun |
| tinggal | tinggal/kari | kantun | kantun |
| tiri | tere | tere | kawalon |
| titip | pihape | nitip | wiat |
| titip pesan, amanat | talatah | wiat saur | wiat satur |
| tongkat | iteuk | ieuk | tetekan |
| topi | dudukuy | dudukuy | langgukan |
| topi, laken | topi, dudukuy | topi, dudukuy | tudung |
| tubuh/badan | badan | badan | salira |
| tuju | jugjug | bujeng | bujeng |
| tukar | tukeur | liron | liron |
| tuli | torek | teu nguping | teu ngadangu |
| tunggu | dago | antos | antos |
| turun | turun | turun | lungsur |
| uang | duit | artos | artos |
| uang logam | receh | receh | artos alit |
| uban | huis | huis | silalatu |
| ucapan | ucap | ucap | dawuhan |
| umur, usia | umur | umur | yuswa |
| undang | ogan,ondang | ondang | ulem |
| untuk | ajang, jang | kanggo/pikeun | haturan |
| untuk | jang,keur | jang,kanggo | haturan |
| untuk, bagi | hancengan | hancengan | haturan |
| utama | utama | utami | utami |
| utang | hutang | paetangan | sambetan,sametan |
| waktu | basa,waktu | nalika, waktos | nalika |
| waktu | sabot | keur waktu | waktos |
| waktu, masa | waktu | waktos, danget | waktos, danget |
| waktu,kala | mangsa | danget,nalika | danget, nalika |
| warna | warna | warni | warni |
| waspada | waspada | waspada | waspaos |
| wudu | wudhu/wulu | wudu | abdas |
| yakin | estu,yakti | yaktos | yaktos |
| ziarah | kembang | ngembang,nadran | nyekar |
| ziarah | ngembang | nyekat,nadran | nyekar |

No comments:
Post a Comment